ついでに、親鸞とキリストの類似性をタイ語でChatGPTに説明させてみた

ChatGPTにエッセイを書いてもらった。「親鸞の言っていることと、キリストが言っていることはなんか似ているなあ」と、常々、ぼんやり思っていたので、テーマとして投げてみたら、ちゃんと肉付けしてくれた。キリストは「なんかがラクダが針の穴を通るよりも難しい」とか、変なことを言っていたよなあ」（難しいというか不可能だろう）と印象にあったから、それも投げてみたら、勝手に聖書を調べていいところに引用してくれた。こういうところは本当に便利。

ある軍事評論家の人が「ネットをやるようになってから記憶力が悪くなった」と言っていたが、これは、「後でネットで調べればいいや」と、真剣に覚えようとしなくなるからだと思う。AIを利用しだすと、もう一歩進んで（後退して、か？）思考力が衰えることになる。「後でAIに考えさせればいいや」と、考えることに怠惰になるのである。何かものを書くときも、自分は編集者の位置にいて、あれこれ注文をつけたり、ヒントを与えたり、校正したりするだけで、実際に執筆するのはAIなのである。

下がAIに書かせたタイ語原文の日本語訳。訳もChatGPTがやったが、これはさすがに、自分がかなり推敲した。

浄土真宗における「悪人正機」とイエス・キリストの教え

一見すると、浄土真宗（浄土真宗）の開祖・親鸞聖人が説いた「悪人正機」の思想は、キリスト教のイエス・キリストの教えと不思議なほど似ているように思える。なぜなら、どちらも「人間は自力では救いに至れない」という前提に立っているからである。

親鸞にとって、人間は煩悩に満ちており、真に功徳を積んだり、戒律を守り抜いたりすることはできない。自力での成仏は不可能であり、ただ阿弥陀仏の本願だけが頼みの綱となる。だからこそ彼は「善人すら往生する。いわんや悪人をや」と語った。善人にも往生の道はあるが、真に阿弥陀仏の救いを受けるにふさわしいのは悪人である。なぜなら、悪人にはもはや（善行という）拠り所がなく、阿弥陀仏の慈悲にすがるしかないからだ。これが「悪人正機」という考え方の核心である。

一方、キリスト教においてもイエスは似たような姿勢を示している。彼は取税人や遊女、社会から蔑まれた人々と食事を共にし、「わたしは義人を招くためではなく、罪人を招くために来た」と語った。また「金持ちが神の国に入るのは、らくだが針の穴を通るよりも難しい」とも言っている。これらの言葉は、社会的に「善い」とされる行いや財産の豊かさが、必ずしも神に近づく助けにはならないことを示している。人が救われるのは、自らの努力や資格ではなく、無条件に与えられる恵みによるのだ。

こうした教えは、全く異なる時代と社会で生まれた。戒律を厳守できない庶民が大多数を占めた鎌倉時代の日本と、律法主義の厳しいユダヤ社会。しかしその根本にあるメッセージは共通している。それは「宗教は、完璧な善人や力ある者のものではなく、自らの力ではどうにもならない者のためにこそある」ということである。

つまり「悪人正機」とイエス・キリストの教えは、ともに従来の「救いを受ける資格があるのは誰か」という常識をひっくり返したものと言える。義人ではなく罪人、強者ではなく弱者にこそ救いは開かれている。そこに、この二つの教えが「無力な者のための宗教」として人々を惹きつける大きな力があるのだ。

（翻訳終わり）

以下、タイ語での説明。

หลักการ “ผู้ชั่วที่มีโอกาสแท้จริง” ของนิกายโจโดะชินชู และคำสอนของพระเยซูคริสต์

หากมองอย่างผิวเผิน หลักการ “ผู้ชั่วที่มีโอกาสแท้จริง” ที่ชินรัน นำเสนอในนิกายโจโดะชินชู อาจดูคล้ายกับคำสอนของเยซูคริสต์ ในคริสต์ศาสนาอย่างน่าประหลาดใจ เพราะทั้งสองต่างเน้นว่า มนุษย์ไม่อาจพึ่งพากำลังของตนเองเพื่อให้รอดพ้นได้เลย

สำหรับชินรัน แล้ว มนุษย์เต็มไปด้วยกิเลสจนไม่อาจสร้างบุญกุศลหรือรักษาศีลได้อย่างแท้จริง การพยายามบรรลุธรรมด้วยตนเองจึงเป็นไปไม่ได้ สิ่งเดียวที่พึ่งได้คือพระมหาปณิธานของอมิตาภะ ดังนั้น เขาจึงกล่าวว่า “แม้แต่คนดีสามารถไปสู่สุขาวดีได้ แต่คนชั่วต่างหากคือผู้ที่แท้จริงสมควรได้รับการช่วยเหลือ” เพราะคนชั่วไม่มีอะไรเหลือให้ยึด นอกจากความเมตตาของอมิตาภะเพียงอย่างเดียว ความคิดนี้เองคือหัวใจของแนวคิด “ผู้ชั่วที่มีโอกาสแท้จริง”

ในทางคริสต์ศาสนา เยซู ก็แสดงท่าทีที่ใกล้เคียงกัน พระองค์เสวยร่วมกับคนเก็บภาษี โสเภณี และผู้ที่สังคมรังเกียจ พร้อมประกาศว่า “เราไม่ได้มาเพื่อผู้ชอบธรรม แต่เพื่อคนบาป” อีกทั้งยังมีถ้อยคำที่ชัดเจนว่า “การที่คนร่ำรวยจะเข้าสู่อาณาจักรสวรรค์นั้น ยากยิ่งกว่าที่อูฐจะลอดรูเข็ม” ถ้อยคำนี้สะท้อนให้เห็นว่า ความดีหรือความมั่งคั่งในสายตาของสังคม ไม่ได้ทำให้ใครเข้าใกล้พระเจ้าได้เลย หากขาดพระคุณที่มอบให้อย่างไม่มีเงื่อนไข

แม้จะเกิดขึ้นในสังคมต่างกันโดยสิ้นเชิง—ญี่ปุ่นสมัยคามาคุระที่ชาวบ้านไม่อาจปฏิบัติศีลอย่างเคร่งครัด กับแคว้นยูเดียในศตวรรษแรกที่นักบวชฟาริสีตีความธรรมบัญญัติอย่างเคร่งครัด—แต่สาระของคำสอนทั้งสองก็ตรงกันในจุดสำคัญ คือศาสนาไม่ใช่ของชนชั้นนำหรือผู้ที่ทำดีได้สมบูรณ์ หากเป็นความรอดที่เปิดกว้างสำหรับผู้ที่หมดสิ้นหนทางด้วยตนเอง

จะกล่าวได้ว่า ทั้งแนวคิด “ผู้ชั่วที่มีโอกาสแท้จริง” และคำสอนของเยซูคริสต์ ต่างมุ่งไปที่การกลับหัวกลับหางความเข้าใจดั้งเดิมเกี่ยวกับ “ผู้มีสิทธิ์ในความรอด” แทนที่จะเป็นผู้ชอบธรรม กลับเป็นผู้บาป แทนที่จะเป็นผู้แข็งแรง กลับเป็นผู้หมดแรง สิ่งนี้ทำให้ทั้งสองคำสอนมีพลังดึงดูดใจผู้คนในฐานะ “ศาสนาของผู้ที่ไร้ที่พึ่ง” อย่างแท้จริง

＜了＞